Co do zasady sąd wymierzając karę dla oskarżonego może skorzystać z instytucji zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności – potocznie nazywaną „zawiasami”. Niemniej jednak muszą zaistnieć ku temu odpowiednie przesłanki, w sytuacji ich braku sąd wymierza karę bezwzględnego więzienia. Nie jest to jednak jednoznaczne z natychmiastowym obowiązkiem stawiennictwa się skazanego w zakładzie karnym (oczywiście po wcześniejszym uprawomocnieniu się wyroku).

Kara pozbawienia wolności jest najcięższą karą, którą może wymierzyć sąd orzekając o winie oskarżonego zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. Dlatego też, tak dużym zainteresowaniem cieszy się instytucja odroczenia wykonania kary pozbawienia wolności. Bowiem w niektórych sytuacjach możliwe jest – całkowicie zgodnie z prawem – przesunięcie w czasie terminu (nawet na okres do 3 lat), w którym skazany na karę więzienia ma obowiązek stawiennictwa się w zakładzie karnym.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że instytucja odroczenia wykonania kary pozbawienia wolności jest wyjątkiem od zasady natychmiastowej wykonalności orzeczeń sądowych, ponieważ skutecznie złożony wniosek skutkuje brakiem rozpoczęcia wykonania kary w ogóle.

Odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności – kiedy jest możliwe?

Na wstępie należy wyróżnić pare kwestii. Po pierwsze należy zaznaczyć, że odroczyć karę można jedynie w przypadku kary pozbawienia wolności. Tym samym skazany na karę aresztu nie będzie miał prawa do skorzystania z omawianej instytucji prawnej. Następnie, odroczyć można tylko i wyłącznie taką karę, której skazany nie zaczął jeszcze odbywać (czyli nie trafił jeszcze do aresztu śledczego) – dla tych skazanych, którzy już odbywają karę pozbawienia wolności ustawodawca przewidział inne instytucje prawne umożliwiające wcześniejsze opuszczenie zakładu karnego. Ponadto, wyróżniamy odroczenie wykonania kary obligatoryjne (oznacza to, że po zaistnieniu określonych przesłanek sąd ma obowiązek odroczyć karę) oraz fakultatywne (sąd ma pełną arbitralność w decydowaniu o odroczeniu kary).

Instytucja odroczenia wykonania kary uregulowana jest w art. 150 i 151 kodeksu karnego wykonawczego (k.k.w.). Przepisy te przewidują sytuacje i wskazują na okoliczności, wobec których należy odroczyć karę pozbawienia wolności. Więcej szczegółów o odroczeniu wykonania kary można znaleźć pod tym adresem:  https://odroczenie-kary.pl/odroczenie-wykonania-kary/

Należy nadmienić również, że skazany może skorzystać z instytucji odroczenia wykonania kary nawet kilkukrotnie. Jedyny warunek to taki, że łączny okres odroczenia wykonania kary nie może przekroczyć 1 roku.

Skazany wnioskując o odroczenie wykonania kary musi mieć świadomość, że sąd w przypadku pozytywnego rozpatrzenia wniosku może zobowiązać skazanego w okresie odroczenia kary do określonych czynności. Wyróżnić tutaj można przede wszystkim:

• podjęcie starań o znalezienie pracy zarobkowej;
• stawiennictwo we właściwej jednostce policji w określonych terminach;
• poddanie się leczeniu lub rehabilitacji;
• uczestnictwo w programach edukacyjno-korekcyjnych.

Obligatoryjne odroczenie wykonania kary – kiedy?

Sąd udziela obligatoryjnego odroczenia kary w sytuacji, w której skazany cierpi na chorobę psychiczną lub inną ciężką chorobę uniemożliwiającą wykonanie kary. O ile choroba psychiczna jest stosunkowo jasnym kryterium o tyle należy przybliżyć bardziej pojęcie „innej ciężkiej choroby”.

Za ciężką chorobę uznaje się taki stan zdrowia skazanego, gdzie umieszczenie go w zakładzie karnym może zagrażać jego życiu lub spowodować dla jego zdrowia poważne niebezpieczeństwo. Oczywiście fakt zmagania się skazanego z taką chorobą musi zostać potwierdzony przez biegłego lekarza sądowego.

Fakultatywne odroczenie wykonania kary – kiedy?

Fakultatywne odroczenie kary następuje na okres do 6 miesięcy. Sąd może odroczyć wykonanie kary, jeżeli zajdą ku temu odpowiednie przesłanki wskazujące bezpośrednio, że wykonanie kary pociągnęłoby dla skazanego lub jego rodziny zbyt ciężkie skutki.

Niemożliwe tym samym jest wskazanie konkretnych sytuacji w których sąd odroczy karę. De facto, każda sytuacja, w której stawiennictwo w zakładzie karnym skazanego pociągnęłoby negatywne konsekwencje dla niego lub jego najbliższej rodziny może być przesłanką do odroczenia wykonania kary pozbawienia wolności.