Kontrola czasu pracy pracownika jest prawem pracodawcy i może być prowadzona w sposób praktycznie dowolny, o ile nie prowadzi do rażących naruszeń prywatności zatrudnionych. Metod jest wiele – od staroświeckich, po te bardziej nowoczesne, a nawet lekko futurystyczne. Wiele dyskusji wywołują też metody rozliczania owego czasu, a także to, co powinno być do niego wliczane.

Staroświeckie listy

Najczęściej spotykane są papierowe listy obecności, gdzie pracownik musi wpisywać się przy wejściu do firmy i często także przy wyjściu. Taka metoda daje stosunkowo dużą swobodę zatrudnionemu. Delikatne spóźnienia mogą zostać niewykryte, te dłuższe już jednak nie przejdą bez echa. W ramach tego sposobu, nie rejestruje się także przerw, czy wyjść z zakładu w trakcie dnia.

Pracodawcy, którzy największą wagę przywiązują do wykonania danego zadania, a nie do przesiadywania przez konkretną ilość godzin, powinni być zadowoleni z tej metody. Da im to możliwość kontroli obecności pracowników w pracy, mniejszą wagę przywiązuje się natomiast do szczegółów.

Systemy komputerowe

Coraz częściej spotyka się natomiast systemy komputerowe, które nadzorują wejściami i wyjściami pracowników. Wyrabia się specjalne karty magnetyczne, które muszą być przykładane do czytników. Ta metoda może nieść za sobą wiele kontrowersji. Wszystko zależy od umiejscowienia takich czytników. Jeśli znajdują się przy głównych drzwiach wejściowych do zakładu, odgrywają rolę podobną do papierowej listy obecności. Często jednak pracodawcy, chcąc znać wszystkie szczegóły dotyczące rozporządzaniem swojego czasu przez pracownika, umieszczają czytniki przed salą, gdzie wykonuje się prace. Powoduje to, że każde wyjście na posiłek czy do toalety jest monitorowane.

O ile pracownik przestrzega regulaminowych długości i ilości przerw, pracodawca nie może zbyt wiele zrobić. Zdarza się jednak, że w przypadku niewiele dłuższych pauz, spowodowanych chociażby problemami zdrowotnymi, pracownik może usłyszeć reprymendę. Taka kontrola czasu pracy, choć dopuszczalna przez Kodeks Pracy, jest niemile widziana przez pracowników i ciężko jest się im dziwić. W skrajnych przypadkach, czytniki kart są umiejscowione przed każdymi drzwiami, a pracodawcy śledzą nawet czas przejścia korytarzem.

Systemy biometryczne

Kontrowersyjne są także systemy biometryczne, które polegają na zapisie i odczycie odcisków palców albo siatkówki oka. Takie rozwiązania wprowadza się głównie tam, gdzie niezwykle ważna jest identyfikacja pracownika. Przepisy nie zabraniają takiego postępowania, jednak przed rozpoczęciem pracy w takim miejscu, trzeba zabezpieczyć się zgodą pracownika na przetwarzanie danych biometrycznych. Niektórzy mogą nie zgadzać się na taki sposób kontroli, dlatego zawsze trzeba kandydata poinformować o wprowadzonych w firmie metodach. Pracownik może nie zgodzić na zabieg pobrania takich danych, co jest przesłanką do odrzucenia jego kandydatury.

Ocena czasu pracy

Dość prostym systemem oceny czasu pracy jest śledzenie czasu spędzonego przed firmowym komputerem na podstawie logów. Za ich pomocą można także sprawdzić, jakie czynności wykonywał pracownik. W ten sposób można otrzymać konkretny czas spędzony na danym zadaniu. Nie warto prowadzić zbyt dużej kontroli i udzielać reprymend za każdym razem, gdy zatrudniony zrobi sobie przerwę na pasjansa. Dopiero, jeśli taka sytuacja będzie stała i długotrwała. Badania już dawno wykazały, że pracownicy, którzy nie posiadają dostępu do żadnych form rozrywki i Internetu pracują o wiele gorzej, niż ci, którzy mają swobodny dostęp.

Nie należy jednak z drugiej strony popadać w skrajność. Jeśli pracownik nie wykonuje swoich zadań, a tylko udziela się na portalach społecznościowych, jest to podstawa do zwolnienia. Niemożliwe jest pracowanie przez osiem godzin bez dłuższych przerw. Warto może rozważyć wprowadzenie dłuższej przerwy obiadowej albo elastycznego czasu pracy. Warto być także świadomym, że kontrolowanie niektórych grup pracowników odniesie skutek odwrotny do zamierzonego i tylko zmniejszy efektywność wykonywanej pracy.

Autorem artykułu jest firma controlsys.pl dostarczająca rozwiązania pozwalające rejestrować czas pracy.